پل سفید اهواز | White Bridge Ahvaz

پل معلق یا پل سفید نماد شهر اهواز است. اهواز شهر پل‌ها است، از پل سیاه که قدیمی‌ترین آن‌ها است تا پل کابلی که دارد کم‌کم جای خودش را پیدا می‌کند؛ اما همچنان  حتما تصویر پل را با دو هلال فلزی روی کارت‌پستال‌ها یا از نزدیک دیده‌اید. پروژه‌ی ساخت پل معلق یا پل سفید اهواز از سال ۱۳۱۲ کلید خورد. آن موقع تنها پلی که روی رودخانه‌ی کارون ساخته شده بود، پل فلزی راه‌آهن مشهور به پل سیاه بود که راه‌آهن سراسری را به بندر امام خمینی (بندر شاپور آن زمان) وصل می‌کرد. ۱۷ خرداد ۱۳۱۲ قرارداد ساخت این پل بین میرزا علی‌خان منصور، وزیر طرق و شوارع ایران و اسکار لیندال، نماینده یک شرکت سوئدی سونسکاانتر پرناداکتی پولاکت منعقد بسته شد. هزینه‌ی ساخت پل معلق ۵ میلیون و ۷۸۰ هزار ریال برآورد شده بود که پرداخت آن به‌عهده‌ی بانک ملی ایران بود. مصالح و لوازم ساختمان پل از طرف شرکت سنتاب پس از تایید رسمی سفارت ایران در استکهلم به کشور سوئد داده شد. اوایل مهر ماه سال ۱۳۱۳ بود که موقعیت مکانی پل روی کارون تعیین شد. یک مهندس آلمانی همراه با همسرش مسوولیت اجرایی ساخت پل را برعهده گرفتند. تا تیر ماه سال ۱۳۱۴ ساخت پایه‌های پل معلق به پایان رسیده بود. کار به‌خوبی پیش می‌رفت تا نوبت به سوار کردن هلالی‌ دوم پل رسید. انگلیسی‌هایی که در شرکت نفت آن زمان کار می‌کردند، لوازمی دراختیار سازنده‌ی پل قرار داده بودند که برای نصب قوس‌های پل استفاده می‌شد. درست در همین مرحله از کار، انگلیسی‌ها جرثقیل و لوازم را پس گرفتند. شرایط به ترتیبی شد که مهندس آلمانی در اثر ناراحتی نیمه‌تمام ماندن پل دق کرد و از دنیا رفت. خوشبختانه همسر او ناامید نشد و کار ساخت پل را ادامه داد. او با وسایل ابتدایی که آن زمان دراختیار داشت، و با استفاده از چند دوبه به جای جرثقیل، قوس دوم را هم بر اسکلت پل سوار کرد. و این‌گونه بود که پل معلق آماده‌ی بهره‌برداری شد. خوب بود اگر از سرنوشت کنونی همسر مهندس اطلاعاتی داشتیم.  اولین آزمایش پل آزمایش پل چهار ساعت و نیم به درازا کشید و سرانجام پس از ده و نیم روز در ۳۰ شهریور ۱۳۱۵ با بیش از هفت ماه تاخیر با ضمانت بیست و چهار ماهه و عمر مفید پنجاه ساله به ناحیه راه آهن جنوب تحویل داده شد. سپس در تاریخ پانزده آبان‌ماه ۱۳۱۵ افتتاح شد و شروط زیر برای آن وضع شدند:

•  در موقع عبور، بیش از یک ماشین روی پل در حرکت نباشد؛
•  چند درشکه پشت سرهم روی پل در حرکت نباشد؛
•  حداکثر سرعت اتومبیل روی پل ۵ کیلومتر در ساعت باشد.

مشخصات پل سفید پل معلق اهواز تمام فلزی و روی پایه‌ی بتنی قرار گرفته است. درازای پل ۲۰٫۵۰۱ متر، پهنای آن ۸٫۹ متر و ارتفاعش ۱۳ متر است. پل سفید دو قوس بتنی ۱۲ و ۲۰ متری دارد و دارای دو پیاده‌رو است. دو دهانه‌ی بزرگ به طول‌های ۱۳۶ و ۱۳۰ متر، سه دهانه‌ی میانی ۴۹ متری، و دو دهانه کناری ۱۲ و ۲۰ متری دارد. تمام قطعات پل سفید با پیچ و مهره به‌هم وصل شده است. در زمان ساخت، عمر مفید این پل ۵۰ سال اعلام شد. کاربرد پل سفید پل سفید در گذشته برای عبور عابرپیاده، درشکه و ماشین مورداستفاده قرار می‌گرفت. اکنون مدت‌ها است که این پل برای عبور مردم و ماشین‌ها به‌صورت یک‌طرفه استفاده می‌شود.  بازسازی پل سفید از آنجا که عمر مفید پل ۵۰ سال بود، سال ۱۳۸۹ عملیات مرمت پل معلق در دستور کار قرار گرفت. جوش‌کاری اتصالات و قطعه‌های فرسوده، بتن‌ریزی، کف‌سازی، سند بلاست، ساخت نرده و رنگ‌آمیزی پل از برنامه‌های سازمان زیباسازی شهرداری اهواز بود. پل معلق در سال ۱۳۷۸ در فهرست آثار ملی ایران به‌ثبت رسید. موقعیت پل سفید در شهر اهواز یک بخش شرقی دارد که مرکز شهر، بافت قدیمی‌‌تر شهر و بیشتر کارخانه‌ها و اداره‌های وابسته به نفت و فولاد را در خودش جا داده است. بخش غربی کمی مسکونی‌تر است. پل معلق دو بخش شرقی و غربی اهواز را به‌هم وصل می‌کند. امتداد خیابان طالقانی و میدان شهدا در شرق اهواز با وجود پل سفید به امانیه، فلکه فرمانداری و بیمارستان رازی در غرب رودخانه کارون وصل می‌شوند. سال آینده می‌توانیم شاهد ۸۰ سالگی پل سفید اهواز باشیم، ۳۰ سال زندگی بعد از عمر مفیدِ پیش‌بینی‌شده است. عمرش دراز باد!